Sâu vẽ bùa và biện pháp phòng trừ sâu vẽ bùa trên cây có múi

4:22 14/10/2020 Tác giả Vân Hồng

Đặc điểm hình thái và sinh thái
Tác hại của sâu vẽ bùa
Biện pháp phòng trừ sâu vẽ bùa trên cây có múi

Cây có múi là loại cây ăn trái mang lại giá trị kinh tế cao, có diện tích trồng rất lớn ở nước ta. Đây cũng là nhóm cây trồng có nhiều sâu bệnh hại nhất, và trong đó sâu vẽ bùa là một trong những đối tượng gây hại nguy hiểm cho cây.

Sâu vẽ bùa có tên khoa học là Phyllocnistis citrella Stainton, họ Phyllocnistidae, bộ Lepidoptera. Sâu vẽ bùa gây hại quanh năm khi cây ra đọt non, gây hại nhiều vào tháng 7,8,9. Mức độ gây hại phụ thuộc nhiều vào điều kiện thời tiết và thức ăn của sâu.

1. Đặc điểm hình thái và sinh thái

1.1 Đặc điểm hình thái

Trứng sâu có hình bầu dục, kích thước từ 0,3 – 0,4mm, màu trong suốt, đến lúc gần nở thì trứng có màu trắng vàng.

Ấu trùng sâu thân dẹp, không có chân. Ấu trùng mới nở dài khoảng 0,5 mm, trong suốt. Khi Ấu trùng đẫy sức dài khoảng 4 mm và có màu vàng.

Nhộng dạng hình thoi, có màu vàng nhạt hoặc nâu đậm, dài khoảng từ 2 – 2.5mm, hai bên thân mỗi đốt có một u lồi.

Sâu trưởng thành có kích thước nhỏ, thân dài từ 2 – 3mm. Toàn cơ thể có có màu vàng nhạt pha màu trắng bạc. Cánh trước có hình lá liễu, lông viền ở mép cánh màu tro, dài. Cánh sau nhỏ, có dạng hình kim, có lông phía mép cánh màu xám đen.

1.2 Đặc điểm sinh thái

Sâu vẽ bùa có vòng đời trung bình từ 19 – 38 ngày. Sâu trưởng thành là một loại ngài, hoạt động buổi chiều tối, ngày ẩn nấp phía mặt dưới của lá. Sâu thường đẻ mặt dưới lá, phần lớn nằm ở hai bên gân chính. Trong vòng 2 – 30 ngày, một con sâu trưởng thành đẻ trung bình từ 70 – 80 quả trứng.

Ấu trùng mới nở ra chui vào lớp biểu bì để gây hại, ăn phần mô mềm (tế bào nhu mô diệp lục) phía trong lá. Đường đục của ấu trùng sâu vẽ bùa dài, có kích thước tăng dần theo độ lớn của ấu trùng.

Ấu trùng sâu vẽ bùa chui qua biểu bì lá ăn phần nhu mô của lá — *Ấu trùng (sâu non) chui qua lớp biểu bì để ăn phần nhu mô của lá*

Ấu trùng đẫy sức sẽ đục ra phía mép lá, hoá nhộng tại mép lá gần gân lá, chỗ lá bị quăn bằng cách dùng tơ gấp lại che tổ kén.

2. Tác hại của sâu vẽ bùa

Sâu vẽ bùa gây hại quanh năm, tuy nhiên tập trung gây hại mạnh vào tháng 7,8,9 do thời điểm này cây ra đọt non nhiều, nguồn thức ăn dồi dào. Điều kiện thuận lợi để sâu gậy hại thường là nhiệt độ từ 23 – 29^oC, độ ẩm từ 85 – 90%.

Sâu vẽ bùa thường gây hại trên các chồi và lá non. Ngay khi lá non vừa ra, ấu trùng sâu mới nở đục chui qua lớp biểu bì của lá để ăn phần mô mềm trong lá, ăn đến đâu biểu bì lá phồng đến đấy, tạo thành đường hầm ngoằn ngoèo.

Chồi non bị sâu vẽ bùa gây hại thường quăn queo, biến dạng — *Chồi non bị sâu vẽ bùa gây hại*

Ấu trùng ăn và thải phân ngay phía sau, phân tạo thành một đường liên tục giống sợi chỉ nằm chính giữa và kéo dài theo đường đục của ấu trùng. Lớp biểu bì có thể bị bong ra hoặc trông giống như nhầy ốc sên, tạo điều kiện cho vi khuẩn Xanthomonas campestris phát sinh và gây hại, dẫn đến bệnh loét lá (loét vi khuẩn hay ghẻ loét).

Xem thêm: 4 việc nên làm khi phát hiện vườn mắc ghẻ loét

sâu vẽ bùa gây hại lộc non trên cây có múi — *Lộc non ra bị sâu vẽ bùa hại dẫn đến nhiễm ghẻ loét*

Những lá bị sâu vẽ bùa gây hại bị co lại, biến dạng, quăn queo, ảnh hưởng đến khả năng sinh trưởng và phát triển của chồi non và quá trình quang hợp của lá ảnh hưởng đến sinh trưởng và năng suất của cây trồng.

Ở giai đoạn cây con, nếu bị gây hại thường xuyên cây sẽ còi cọc, kém phát triển và có tán nhỏ hơn bình thường.

Cây đang trong giai đoạn cho trái, nếu bị sâu gây hại trái sẽ sần sùi, làm giảm giá trị thương phẩm, trường hợp nặng, trái có thể bị rụng.

3. Biện pháp phòng trừ sâu vẽ bùa trên cây có múi

Thường xuyên theo dõi quan sát thăm vườn bảo vệ các đợt đọt non, phát hiện sâu bệnh kịp thời để có hướng giải quyết.
Trường hợp cây bị sâu gây hại nặng, tiến hành cắt tỉa, loại bỏ các cành lá, chồi non đem đi tiêu hủy.
Cần phun phòng cho cây trước mỗi đợt ra lộc non bằng các chế phẩm trừ sâu sinh học như BT (Bacillus thuringiensis).
Chăm sóc cho cây sinh trưởng tốt, tỉa cành, tạo tán, bón thúc cho lộc non ra tập trung, hạn chế sự phá hại của sâu.
Bón đầy đủ dinh dưỡng cho cây bằng các loại phân hữu cơ, phân bón lá, phân trung vi lượng để giúp nâng cao sức đề kháng của cây trồng, cây trồng phát triển tốt lá to, lớp biểu bì dày khiến sâu non khó xâm nhập lá, hạn chế gây hại.
Bên cạnh đó cần bảo vệ và phát triển các loài thiên địch trong vườn như kiến vàng, các loại ong ký sinh họ Chalcidoidea và Ichneumonidea.