Bảo vệ và phát triển kiến vàng trong vườn cây ăn trái

Nuôi kiến vàng trong vườn cây ăn trái là một biện pháp sinh học có hiệu quả cao, ít tốn kém và đặc biệt là không gây ô nhiễm môi trường, phù hợp với xu hướng sản xuất nông nghiệp theo hướng bền vững. Nhờ công dụng của kiến vàng trong việc phòng trừ các loại sâu hại trên cây ăn trái mà đem lại hiệu quả cao trong canh tác cho nông dân và hạn chế được việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật.

1. Kiến vàng

Kiến vàng có tên khoa học là Oecophylla smaragdina, thuộc bộ cánh màng hymenoptera, họ formicidae, có màu vàng nhạt. Chúng làm tổ trên cây bằng cách dùng tơ do ấu trùng của chúng tạo ra để cuộn các lá với nhau.

Kiến vàng được biết đến là một loài thiên địch lợi hại của ruộng vườn, chúng có khả năng khống chế và tiêu diệt nhiều loại côn trùng gây hại cho cây trồng. Chúng sống theo bầy đàn, trong tổ kiến vàng thường bao gồm kiến thợ lớn, kiến thợ nhỏ, kiến đực và kiến chúa. Kiến vàng hiện diện quanh năm trong vườn cây ăn trái với mật độ rất lớn, tuy nhiên số lượng có sự biến động qua các tháng trong năm, tổ kiến vàng xuất hiện nhiều nhất vào đầu mùa mưa.

2. Kiến vàng có tác dụng gì trong vườn cây ăn trái

Theo nhiều nhà vườn, loài kiến này có khả năng khống chế rất hiệu quả nhiều loại sinh vật gây hại như côn trùng thuộc nhóm bọ xít, rầy mềm, rệp sáp, các loại sâu ăn lá, sâu đục thân cành và các loại sâu đục vỏ trái,…

Khi có mặt kiến vàng sẽ không còn bóng dáng của kiến hôi, là loại kiến đen làm cam quýt sượng và mất nước.

Kiến vàng giúp tiêu diệt rầy chổng cánh, là loài côn trùng môi giới truyền bệnh greening – bệnh vàng lá gân xanh trên cây ăn quả có múi như cam, bưởi. Bệnh greening làm lá có hiện tượng vàng các mô, gân nổi xanh, trái nhỏ, vẹo, nhiều hạt lép, phát triển không bình thường.

Kiến vàng còn tiêu diệt được sâu vẽ bùa, khi nhà vườn sử dụng không đúng thuốc phòng trừ thì sâu vẽ bùa sẽ phát triển rất mạnh. Ong, ruồi ký sinh trên mình sâu vẽ bùa thường sinh sôi nảy nở mạnh mẽ nhưng nếu có kiến vàng, chúng sẽ áp đảo tiêu diệt sâu vẽ bùa. 

Đặc biệt, một loài dịch hại đáng sợ khác ở vườn cây ăn trái là nhện, nhất là nhện vàng, nhưng nhện vàng lại rất “kỵ” kiến vàng. Nhiều nhà vườn trồng cây có múi đã tiến hành nuôi kiến vàng trong vườn và nhận thấy lượng nhện đã giảm đi rõ rệt.

Một số lưu ý khi duy trì Kiến vàng trong vườn:

• Kiến vàng không ăn được những loại sâu có lông, có gai.
• Loài kiến này có tập tính tấn công con người nếu lỡ động chạm đến môi trường sống của nó. Vết cắn gây tổn thương nhẹ và cảm thấy đau buốt, vì khi cắn kiến vàng tiết ra dịch acid gọi là acid formic, không gây độc.

3. Cách nuôi thả kiến vàng trong vườn cây ăn trái

Cách nuôi thả kiến:

Để việc sử dụng kiến vàng đạt hiệu quả, cần đảm bảo mật độ kiến phải đủ và phân bổ đều khắp vườn, ổn định quanh năm.

Kiến vàng thích sinh sống trên các vườn cây ăn trái có múi, cây xoài, mận, ổi, đào, mít… và nhiều cây thân gỗ khác. Chúng sinh sống được trên tất cả các loại vườn: độc canh, xen canh và vườn tạp.

Cách nuôi thả kiến vàng phổ biến nhất là đem tổ kiến vàng về buộc trên cây trong vườn. Và làm cầu cho kiến leo từ cây nọ sang cây kia. Để kiến có điều kiện phát triển và phân bổ đều trong vườn.

Nên thu thập các ổ kiến lá còn xanh, có độ to trung bình từ 20 cm trở lên, cấu tạo bởi 2 lớp lá, vì thường các tổ này dễ có Kiến chúa hơn. Thời điểm thích hợp nhất để thu thập tổ kiến thảo vào vườn mới là từ tháng 7 đến tháng 10. Vì thời điểm này, kiến có mật số cao nhất. Nên thả ít nhất 2 tổ đặt vào các chạng ba, chạng tư của cây.

Lưu ý để bảo vệ Kiến Vàng:

• Tiêu diệt kiến hôi trước khi thả kiến vàng, tránh kiến vàng bị kiến hôi diệt.
• Kiến vàng cũ nếu phát hiện có kiến vàng mới, chúng sẽ sát hại lẫn nhau. Và trong lúc chiến đấu, chúng tiết ra chất acid formic làm cành cây bị rám vỏ sau đó khô và chết đi. Nếu không loại bỏ được kiến cũ thì phải thả kiến mới từ trên xuống để kiến mới xua đuổi kiến cũ xuống dưới gốc cây.
• Khi thu thập tổ kiến, nên thu thập các tổ cùng một cây và để vào cùng một túi, để các tổ kiến này cùng một nhóm. Để tránh kiến đánh diệt lẫn nhau.
• Vào mùa khô, lạnh, khoảng 3 tháng cho kiến ăn một lần để hạn chế chúng bỏ đi do thiếu thức ăn. Ví dụ: treo ruột gà, vịt, đầu cá… lên cây.
• Kiến vàng đặc biệt mẫn cảm với thuốc trừ sâu. Vì thế phải hạn chế tối đa sử dụng thuốc hóa học và thay bằng các loại thuốc sinh học. Nên phun vào buổi chiều, khi kiến ít hoạt động và đã tập trung về tổ. Không phun trực tiếp lên tổ kiến.

Xem thêm:

• Mẹo thu hút bọ rùa có lợi đến vườn để hạn chế rầy rệp nhện đỏ
• Lợi ích đặc biệt của ong trong canh tác nông nghiệp
• Cân bằng tự nhiên để kiểm soát côn trùng gây hại bằng thiên địch trong vườn.