Sâu đục thân hại sầu riêng làm sao để phòng ngừa?

Sâu đục thân, đục cành đang là vấn đề nan giải với nhiều nhà vườn trồng sầu riêng ở khu vực Tây Nguyên, Nam Bộ. Các vườn sầu riêng trong giai đoạn kinh doanh bị sâu đục thân tấn công làm cành khô, lá rụng, cây suy yếu rồi chết dần, giảm năng suất và chất lượng trái, gây thiệt hại nặng về kinh tế cho người trồng.

Để có thể phòng ngừa được sâu đục thân gây hại trên sầu riêng, nhà vườn cần nắm rõ các dấu hiệu nhận biết, cách thức hoạt động của loài côn trùng gây hại này. Đồng thời cần thực hiện đúng các biện pháp kỹ thuật.

Nội dung bài viết

1. Dấu hiệu nhận biết sâu đục thân

Sâu đục thân gây hại trên sầu riêng thường rất khó để phát hiện vì chúng ẩn nấp bên trong thân, phải quan sát kỹ thân cây thì mới phát hiện ra.

Trên thân chính, cành lớn nhà vườn quan sát thật kỹ sẽ thấy vị trí mà sâu xâm nhập, ở đấy sẽ có một lỗ nhỏ, xung quanh miệng lỗ có một lớp bột nhỏ màu nâu như mùn cưa. Đó chính là phân sâu đùn ra.

cây sầu riêng bị sâu đục thân — Sâu đục dưới gốc sầu riêng và đùn phân ra

Vào lúc sáng sớm, quan sát trên thân cây sẽ thấy những vết ướt đẫm nước, vết nước này chính là nhựa cây ứa ra, ở trung tâm sẽ có lỗ tròn nhỏ. Dấu vết này sẽ khô lại khi trời nắng lên, nên sẽ không nhận ra là cây đã bị chúng tấn công.

Dấu hiện nhận biết sâu đục thân hại sầu riêng — Thân cây ướt đẫm nước và có mụn gỗ do sâu đùn ra

Nhà vườn nên chú ý khi thấy cây trồng phát triển kém hoặc đột nhiên héo khô, gãy cành thì có thể đã bị sâu tấn công nghiêm trọng.

2. Cách thức hoạt động của sâu đục thân sầu riêng

Xén tóc trưởng thành

Sâu đục thân sầu riêng là ấu trùng của bọ cánh cứng xén tóc. Có tên khoa học là Plocaederus ruficoruis.

Xén tóc trưởng thành có thân mình cứng, màu nâu sậm, dài khoảng 30-35mm. Chân và râu màu nâu đỏ, râu cứng và dài hơn cơ thể. Miệng xén tóc rộng, hàm phát triển mạnh. Xén tóc cái có kích thước lớn hơn xén tóc đực.

Xén tóc trưởng thành thường kiếm ăn vào buổi sáng sớm và hoạt động mạnh vào mùa hè, thời tiết nắng nóng.

xén tóc trưởng thành đẻ ra ấu trùng sâu đục thân — Xén tóc trưởng thành

Xén tóc cái đẻ rải rác các quả trứng tròn, màu trắng vào các vết nứt trên thân cành, các phần vỏ sần sùi gồ ghề hay cháng ba giữa cành và thân chính. Những quả trứng này sẽ nở sau 2-3 ngày. Sau khi nở ấu trùng sẽ men theo kẽ hở đục vào trong thân cây theo hướng từ dưới đục dần lên trên tạo thành những đường hầm ngoằn ngoèo.

Ấu trùng xén tóc

Ấu trùng xén tóc có hình ống, mình dài khoảng 5-6cm, màu trắng sữa, đầu nhỏ, không chân, rất linh động. Ấu trùng sống và gây hại trong thân cây từ 7-8 tháng, một cây có thể có nhiều con gây hại. Giai đoạn ấu trùng kéo dài nên sức phá hoại của loài này rất lớn, các cây sầu riêng lâu năm với đường kính thân lớn vẫn có thể chết khi bị chúng tấn công.

Khi ấu trùng đủ lớn sẽ chui ra làm nhộng ngay dưới vỏ cây. Nhộng được bao bọc bởi một kén trắng to và có cấu tạo bằng calcium rất cứng. Thời gian làm nhộng diễn ra từ 1-3 tháng.

ấu trùng sâu đục thân gây hại trên cây sầu riêng — Sâu đục thân cắn phá sầu riêng lâu năm

Khi mới bị tấn công, cây phát triển kém, héo rũ, rụng lá, ra hoa đậu trái ít. Khi sâu ăn hết phần vỏ và thân gỗ cây sẽ không vận chuyển được nước và dinh dưỡng nuôi toàn bộ cây, cây sẽ chết.

Vị trí xâm nhập và đường đi của sâu trong thân cây tạo điều kiện cho nấm Phythopthora tấn công gây nên các bệnh nguy hiểm như xì mủ thối thân.

3. Cách phòng ngừa sâu đục thân cây sầu riêng

Việc phát hiện và điều trị sâu đục thân sầu riêng khi chúng đã tấn công rất khó. Vì vậy bà con cần có biện pháp đề phòng trước khi chúng phá hoại sầu riêng.

Cách để phòng ngừa sâu đục thân hiệu quả nhất chính là tiêu diệt thành trùng xén tóc và làm ung trứng trước khi chúng nở ra ấu trùng.

Tiêu diệt thành trùng xén tóc

Xén tóc trưởng thành dễ bị thu hút bởi ánh đèn nên buổi tối nhà vườn có thể dùng bẫy đèn để thu hút chúng và bắt thủ công. Cách làm này có thể bắt được thành trùng, tuy nhiên lại mất công vì số lượng xén tóc rất nhiều nên để bắt hết chúng là điều không khả quan.

Cách tốt nhất là sử dụng nấm xanh, nấm trắng phun đều quanh vườn để kiểm soát mật độ xén tóc. Nấm xanh, nấm trắng là các chủng nấm có khả năng xâm nhập, ký sinh lên thân, chi đốt của xén tóc rồi gây bệnh khiến xén tóc ngừng ăn và chết.

Làm ung trứng ấu trùng sâu đục thân sầu riêng

Bên cạnh việc dùng nấm xanh nấm trắng để kiểm soát thành trùng, việc quan trọng nhất nhà vườn cần thực hiện chính là ngăn chặn trứng nở. Cần phải làm hỏng trứng non để chúng không có cơ hội nở ra phá hoại.

Sử dụng WAO AKA phun ướt đẫm thân, cành, những nơi mà xén tóc tập trung đẻ trứng.

WAO AKA phòng ngừa sâu đục thân hại sầu riêng — WAO AKA làm ung trứng khiến ấu trùng không thể nở

WAO AKA có chứa virus đa nhân diện (NPV) có khả năng làm ung trứng ấu trùng, tạo ra những trận dịch kéo dài khiến trứng không thể nở. Đồng thời, vi khuẩn Bacillus Thuringiensis (BT) sẽ tiết ra tinh thể độc gama – endotoxin. Khi sâu non nở ra ăn phải độc tố này sẽ tê liệt thần kinh, ngừng ăn và chết sau 2-3 ngày.

Vi khuẩn và virus trong WAO AKA tồn tại tới 3 tháng trên cây nên ấu trùng sâu đục thân sẽ không có cơ hội sinh sôi phá hoại.

4. Xử lý sâu đục thân tấn công cây sầu riêng

Trong trường hợp cây sầu riêng đã bị sâu đục thân tấn công vào thân gỗ. Nhà vườn tiến hành bơm trực tiếp dung dịch WAO AKA vào các lỗ sâu đục trên thân cành. Đồng thời phun xịt đều khắp thân cành lá.

Ngoài ra cần phải sử dụng Vaccin và Siêu đồng phun diệt nấm phytophthora gây bệnh xì mủ thối thân.

WAO AKA là thuốc trừ sâu sinh học thế hệ mới với các chủng vi sinh có khả năng tiêu diệt các loại sâu hại cực kỳ hiệu quả. Sử dụng WAO AKA không sợ sâu kháng thuốc, nhờn thuốc hay bị rửa trôi, bay hơi như các hoạt chất hóa học. WAO AKA là sản phẩm sinh học đảm bảo an toàn cho sức khỏe nông dân, người tiêu dùng và môi trường sinh thái.

Sâu đục thân được xem là một trong những loài côn trùng gây hại nặng nề nhất trên các loại cây trồng, đặc biệt là cây sầu riêng. Việc ngăn chặn hoạt động gây hại của sâu đục thân góp phần bảo vệ cây trồng, năng suất, chất lượng trái cây và tiết kiệm tiền của cho nhà vườn.