Tổng hợp bệnh trên cây sâm Ngọc Linh và biện pháp phòng trừ

Sâm Ngọc Linh là loại sâm quý được tìm thấy tại miền Trung Trung Bộ Việt Nam. Ở độ cao trên 1.200m, sâm Ngọc Linh mọc dày thành đám dưới tán rừng, dọc theo các suối ẩm, trên đất nhiều mùn. Ngày nay nó được đầu tư phát triển trở thành cây trồng chính cho vùng cao, theo hướng sản xuất hàng hóa, tạo vùng nguyên liệu xuất khẩu. Sâm Ngọc Linh bị khá nhiều bệnh do nấm, vi khuẩn gây ra như: bệnh chết rạp cây con, bệnh thán thư, đốm vòng, gỉ sắt, thối củ, héo rủ, cháy lá. Khi cây bị nhiễm bệnh có thể dẫn tới rụng lá, thối thân, thối củ, không cho hoa và tạo hạt, nặng có thể dẫn tới chết hàng loạt.

I. Những bệnh thường gặp trên cây sâm Ngọc Linh và biện pháp xử lý

1. Bệnh chết rạp cây con

Nguyên nhân:

Bệnh chết rạp cây con do nấm Phytophthora sp và Rhizoctonia Solani gây ra

Biểu hiện:

Biểu hiện bệnh ban đầu là các vết hoại tử nằm ở lá hoặc thân, sau đó lan rộng ra khắp các bộ phận của cây phía trên mặt đất.

Các mô lá dần chuyển sang màu vàng, thân thối nhũn, gãy gập, cây lụi nhanh trong khi phần rễ, củ vẫn bình thường.

Bệnh chết rạp cây con (bệnh thối lá chết cây) gây hại từ giai đoạn cây bắt đầu nảy mầm cho đến cuối giai đoạn vườn ươm. Bệnh thường phát sinh và gây hại mạnh từ thời điểm tháng 4 – đến tháng 8, khi thời tiết mưa nhiều, độ ẩm cao, nấm bệnh pt mạnh.

Biện pháp xử lý:

• Nhổ bỏ đối với những cây bị thối nhũn, gãy gập không thể phục hồi ra khỏi vườn.
• Đối với những cây mới bị nhẹ: tỉa bớt những lá bị bệnh nặng. Sau đó phun ướt đẫm thân lá bằng bộ chế phẩm sinh học Vaccin + Siêu đồng để tiêu diệt nấm khuẩn, cô lập vết bệnh, ngăn ngừa không cho nấm khuẩn lây lan. Nên phun phòng cho cả vườn để phòng bệnh. Phun 2 lần cách nhau 3-5 ngày.
• Bệnh chết rạp cây con thường gây thiệt hại lớn cho nhà vườn nên tốt nhất chủ động phòng trừ bệnh từ đầu. Sử dụng WAO BOOM tưới xử lý đất trong vườn ươm để tiêu diệt sạch nấm khuẩn đồng thời kích thích hạt nhanh nảy mầm, bén rễ nhanh, hấp thu dinh dưỡng hiệu quả, tăng sức đề kháng.

2. Bệnh thối rễ vàng lá, lở cổ rễ, thối củ

Nguyên nhân:

Bệnh thối rễ vàng lá, lở cổ rễ , thối củ do nấm Phytophthora sp và Pythium, Fusarium gây ra.

Nấm xâm nhiễm qua các vết thương hở trên rễ, củ hoặc phần thân gốc của cây. Nếu không có biện pháp ngăn chặn, tiêu diệt nấm hại, vết bệnh có thể lan rộng và gây thối hoàn toàn củ sâm. Mưa ẩm, đất yếm khí, thiếu oxy, hàm lượng hữu cơ thấp là điều kiện thuận lợi cho các chủng nấm gây thối rễ thối củ phát sinh, phát triển mạnh. Nấm phytophthora sp, Pythium, Fusarium có thể gây lở cổ rễ, thối rễ vàng lá, cây còi cọc chậm phát triển.

Biểu hiện:

Rễ thối đen, phần cổ rễ, củ bị thối, lá chuyển vàng. Cây chậm phát triển.

Bênh thường phát sinh và gây hại mạnh từ thời điểm tháng 4 – đến tháng 8, khi thời tiết mưa nhiều, độ ẩm cao, nấm bệnh phát triển mạnh.

Biện pháp xử lý:

Nấm bệnh luôn tồn tại sẵn trong đất, khi gặp điều kiện thời tiết mưa ẩm kéo dài, nấm bệnh phát triển gây hại mạnh, nhất là vào mùa mưa. Vì vậy nhà vườn nên chủ động xử lý nấm bệnh trong đất trước mùa mưa bằng bộ giải pháp WAO BOOM. WAO BOOM phòng ngừa vàng lá thối rễ, thối củ, lở cổ rễ cho cây Sâm Ngọc Linh hiệu quả trên 95%. Kết hợp với việc bón các loại phân bón hữu cơ để cải thiện độ tơi xốp cho đất, giúp thoát nước tốt hơn.

3. Bệnh thán thư (bệnh tháo khớp lá)

Nguyên nhân

Bệnh thán thư trên cây Sâm Ngọc Linh do nấm Colletotrichum acutatum gây ra

Biểu hiện:

Biểu hiện ban đầu lá bị vàng, sau đó rụng dần theo các tầng rời. Xuất hiện ổ bào tử nấm trên bộ phận bị bệnh. Trên cuống lá và thân xuất hiện vết bệnh kéo dài màu nâu, rồi khô héo dần. Khi gặp thời tiết mưa ẩm kéo dài khiến thân bị thối nhũn dẫn đến tình trạng cây không cho hoa và hạt.

Bênh gây hại mạnh vào mùa mưa, từ tháng 6 đến tháng 9. Đây là giai đoạn cây ra hoa – tạo hạt.

Biện pháp xử lý:

Cắt tỉa bớt những lá bị bệnh nặng. Sau đó tiến hành phun Vaccin + Siêu đồng để kiểm soát nấm bệnh. Ngăn ngừa không cho nấm hại phát triển và lây lan sang những bộ phận và cây khác trong vườn. Đồng thời tăng khả năng đề kháng cho cây. Nên phun phòng cho những cây còn lại trong vườn để hạn chế nấm khuẩn gây hại. Phun 2 lần cách nhau 3-5 ngày.

Mua ngay:

290,000 ₫Thêm vào giỏ hàng

4. Bệnh gỉ sắt

Nguyên nhân

Bệnh gỉ sắt trên cây Sâm Ngọc Linh do nấm Puccinia sp gây ra

Biểu hiện:

Biểu hiện bệnh ban đầu xuất hiện những chấm đốm vàng trong chuyển sang vàng nhạt, nằm rải rác trên phiến lá. Sau đó phát triển thành những khối u nổi bên trong chứa khối bột từ vàng nhạt rồi đậm dần. Những khối u này dần phủ kín lá, làm cho biểu bì lá bị nứt, lá lụi dần.

Bệnh thường xuất hiện nhiều vào cuối giai đoạn sinh trưởng của cây. Bệnh phát triển vào mùa mưa từ tháng 5 gây hại mạnh vào tháng 9, 10. Bệnh gỉ sắt gây ảnh hưởng lớn đến sự sinh trưởng và phát triển của cây, bệnh lây lan nhanh, nặng có thể làm chết cây hàng loạt.

Biện pháp xử lý:

Cắt tỉa bớt những lá bị bệnh nặng. Sau đó tiến hành phun Vaccin + Siêu đồng để kiểm soát hoàn toàn nấm bệnh. Ngăn ngừa không cho nấm hại phát triển và lây lan sang những bộ phận và cây khác trong vườn. Đồng thời tăng khả năng đề kháng cho cây. Phun 2 lần cách nhau 3-5 ngày.

5. Bệnh héo rũ (bệnh héo xanh vi khuẩn)

Nguyên nhân

Bệnh héo xanh trên cây sâm Ngọc Linh do vi khuẩn Pseudomonas solanacearum Smith gây ra. Vi khuẩn xâm nhập qua các vết thương hở trên rễ và thân. Sau đó di chuyển theo các mạch dẫn làm hỏng bó mạch, gây cản trở việc vận chuyển nước và dinh dưỡng, khiến cây héo rũ.

Biểu hiện

Vi khuẩn xâm nhập gây bệnh làm héo toàn bộ lá của cây con, cây chết nhưng lá vẫn còn xanh. Với các cây lớn thì lúc đầu cây hẽo và rũ xuống, sau đó héo lá.

Vi khuẩn xâm nhập qua các vết thương hỏ trên rễ và thân, sau đó di chuyển theo các mạch dẫn làm hỏng bó mạch, gây cản trở việc vận chuyển nước và dinh dưỡng, khiến cây héo rũ.

Bệnh gây hại mạnh nhất khi cây đang ở giai đoạn ra nụ hoa chuẩn bị ra trái hoặc thu hoạch.

Biện pháp xử lý:

• Nhổ bỏ đối với những cây bị bệnh nặng không thể phục hồi.
• Đối với những cây mới chớm bị nhà vườn cho phun ướt đẫm thân lá bộ Mocabi + Siêu đồng để kiểm soát vi khuẩn gây bệnh. Phun kết hợp với Amino acid để cây nhanh chóng phục hồi. Nên phun phòng cho những cây còn lại trong vườn để hạn chế vi khuẩn lây lan gây hại.
• Dùng WAO BOOM để xử lý đất trước khi xuống giống để tiêu diệt vi khuẩn gây hại trong đất, tăng sức đề kháng cho cây không bị nhiễm bệnh.

6. Bệnh đốm vòng

Nguyên nhân

Bệnh đốm vòng trên cây Sâm Ngọc linh do nấm Alternaria Alternata gây ra. Đây là một loại nấm bán ký sinh lây nhiễm cho cây qua vết thương do côn trùng gây ra.

Biểu hiện

Biểu hiện ban đầu trên lá xuất hiện những chấm nhỏ màu vàng như mũi kim chích, sau đó lan rộng thành các quầng vàng hình tròn. Vết bệnh nặng khiến lá bị rách, ảnh hưởng đến khả năng quan hợp của cây.

Bệnh phát sinh và gây hại mạnh từ tháng 3 đến tháng 5. Bệnh thường gây hại phổ biến trên sâm Ngọc Linh 1-3 tuổi, ít gặp ở sâm từ 4 tuổi trở lên.

Biện pháp xử lý:

• Cắt tỉa bớt những lá bị bệnh nặng.

• Phun Vaccin + Siêu đồng 2 lần cách nhau 5 ngày để kiểm soát hoàn toàn nấm bệnh. Ngăn ngừa không cho nấm hại phát triển và lây lan sang những bộ phận và cây khác trong vườn.
• Định kỳ phun phòng các loại côn trùng gây hại là tác nhân truyền bệnh cho cây trồng.

II. Biện pháp phòng ngừa sớm bệnh hại trên cây sâm Ngọc Linh

Khi cây bị nhiễm bệnh, tuỳ mức độ bệnh nặng nhẹ đều ảnh hưởng đến sức sinh trưởng của cây, khiển cho cây còi cọc chậm lớn. Do đó để cây sâm Ngọc Linh phát triển ổn định, cây khoẻ mạnh, tỷ lệ nhiễm bệnh thấp, cây nhanh cho ra hoa – tạo hạt; trong quá trình chăm sóc cần quan tâm đến 4 vấn đề sau:

• Chế độ dinh dưỡng: Bổ sung đầy đủ dinh dưỡng, cân đối, phù hợp với nhu cầu của cây ở từng thời kỳ. Nên bổ sung các loại dinh dưỡng thiết yếu và dễ hấp thụ cho cây như NPK hữu cơ, amino acid, các loại dinh dưỡng trung vi lượng. Việc bổ sung dinh dưỡng định kỳ giúp cây phát triển khoẻ mạnh, tăng sức đề kháng, giảm tỷ lệ nhiễm bệnh.

• Phòng ngừa nấm khuẩn gây bệnh: Phòng ngừa và tiêu diệt các loại nấm khuẩn gây bệnh ngay khi khởi phát ở giai đoạn sớm; không cho nấm khuẩn có cơ hội tấn công gây bệnh cho cây (rễ, thân, lá).

• Nuôi dưỡng hệ vi sinh vật có lợi trong đất: định kỳ bổ sung phân hữu cơ, chất hữu cơ để cải tạo nền đất cũng như cung cấp thêm thức ăn cho vi sinh vật đất phát triển. Bổ sung đa dạng các chủng vi sinh vật có lợi, tăng hiệu quả hấp thu dinh dưỡng cho bộ rễ, chống nghẹt rễ, thối rễ, ức chế các loại vi sinh vật có hại.

• Thăm vườn thường xuyên. Kiểm tra, rà soát phát hiện sớm cây bị bệnh để kịp thời xử lý và phục hồi. Tránh lây lan diện rộng.

Thu Phan

Danh mục: Cách kiểm soát bệnh cây trồng, Đất, Kỹ thuật chăm sóc cây