Những lưu ý khi cắt tỉa cành trong mô hình Vườn rừng – Nông lâm kết hợp

Hoạt động cắt tỉa cành là động lực của sự sống, cắt tỉa tạo nguồn dinh dưỡng dồi dào từ ngay bên trong hệ thống, khiến năng lượng được bảo toàn – hệ thống tự sinh trưởng và phát triển. Không gì mất đi, và cũng không cần mang gì thêm từ bên ngoài vào.

Cắt tỉa là một trong những nguyên lý quan trọng bậc nhất trong mô hình Vườn rừng – Nông lâm kết hợp. Cắt tỉa không chỉ giúp cây sinh trưởng khỏe mạnh, bền bỉ và dẻo dai, mà còn tạo nguồn dinh dưỡng dồi dào trả lại cho đất. Một chu trình khép kín và liên tục, năng lượng không bị lãng phí hay mất đi, những gì đất cần để nuôi cây lớn mạnh sẽ được chính cây cung cấp, bổ sung cho đất đầy đủ và kịp thời.

Một vài lưu ý nhỏ trong việc cắt tỉa cành cây trong vườn rừng nông lâm kết hợp:

Chia sẻ của tác giả Đoàn Minh Nhân:

• Việc cắt tỉa cành, lá khuyến khích vào lúc những ngày chưa trăng hoặc thời điểm sau khi trăng tròn trong các thời điểm này “blood of plant” gọi là mủ cây chuyển xuống gốc để nuôi dưỡng rễ và tái tạo rễ mới, rất thích hợp để tỉa cành bệnh, già tạo chồi non mới.
• Khi tỉa cành chú ý tỉa vì mục đích gì? Cây gì để có cách tỉa thích hợp ví dụ cây ăn quả, cây lâm nghiệp, cây phân xanh.
• Thời điểm tỉa vào cuối mùa khô, giữa mùa mưa và cuối mưa và tùy thuộc vào tình hình phát triển của cây trong vườn ví dụ nhiều cây lớn nhanh quá phủ tán, che hết ánh sáng cây phía dưới,…
• Thời điểm cây ra hoa và đậu trái không nên cắt tỉa.
• Một vài cây ăn quả có trái vào giữa mùa đến cuối mưa thì ta cắt tỉa cành sau khi thu hoạch khi đó cây chuyển sang chế độ ngủ và lớn lại vào đầu mưa..
•  Bắt đầu cắt tỉa từ các cành nhỏ, cành khô rồi sau đó tới cành to hơn.
• Cành to sau khi cắt tỉa nên cắt nhỏ lại phủ quanh gốc cây tiếp xúc với đất rồi cành nhỏ phủ lên và cuối cùng là lá, đan xen cành khô và tươi với nhau để đẩy nhanh quá trình phân hủy, không nên phủ cành quá gần gốc quá trình phân hủy sẽ sinh nhiệt và có nấm vi sinh có thể gây hại cho cây trồng,…

Chia sẻ của tác giả Do Le Kim Hue:

• Vệ sinh dụng cụ cắt tỉa sạch sẽ nhằm tránh nhiễm bệnh cho cây (có thể bôi dầu thực vật tự nhiên lên cưa/kéo/dao cắt).
• Dùng cưa/kéo cắt/dao sắc cắt một góc nghiêng 45 độ.
• Vết cắt phải rất “ngọt”, không làm tróc hoặc xước vỏ cây từ vết cắt.
• Cắt từ phần cao của cây trước rồi mới xuống phần thấp hơn. Đối với thực hiện cắt tỉa những cây to, những cây đã trưởng thành, kỹ thuật này rất quan trọng, vì nó liên quan tới an toàn trong cắt tỉa. Các cành phía thấp sẽ là bệ đỡ, là chỗ đứng cho người thực hiện cắt tỉa, giảm thiểu rủi ro và tai nạn trong khi thực hiện cắt tỉa.
• Cắt tỉa những cành chết. Trong trường hợp không biết cành còn sống hay chết, cạo lớp vỏ bên ngoài, nếu thấy bên trong còn màu xanh thì cành vẫn còn sống.
• Cắt tỉa những cành chen lấn, tạo góc quá hẹp, những cành mọc thẳng, những cành có hướng mọc vào phía trong, những cành cạnh tranh với nhóm cành ưu thế. Cắt tỉa chú ý tới “thế” của cây, tạo sự cân bằng.
• Cắt tỉa những cành bị hư/gãy.
• Cắt tỉa những cành kém năng suất.
• Quan sát và nhận biết những thông điệp của tự nhiên khi thực hiện cắt tỉa – cắt tỉa những cành bị sâu bệnh, cành bị tổn thương do côn trùng đẻ trứng làm tổ, hoặc những cành còi cọc.
• Sau khi cắt tỉa, lấy một ít đất xoa lên vết cắt để giúp vết thương mau lành.
• Thời gian cắt tỉa tốt nhất là sau trăng rằm.

“Đừng ngại thử nghiệm, quan sát kết quả và học từ nó, bạn sẽ không làm chính xác nhất việc tỉa ngay lần đầu tiên”.

Không lý thuyết nào bằng thực hành, mạnh dạn thực hiện cắt tỉa nhé các bạn. Và có một điều luôn nhớ phải làm trước khi cắt tỉa: nhớ thì thầm – nói chuyện với cây “mình sẽ giúp bạn khỏe mạnh, giúp bạn có thêm năng lượng, để bạn lớn khỏe và truyền năng lượng tới các bạn xung quanh”. Tin hay không thì tùy, nhưng cây hiểu giao tiếp của con người, và cây thực hiện giao tiếp với nhau hàng ngày hàng giờ theo cách riêng của chúng.

Tổng hợp từ chia sẻ của các tác giả

Vân Hồng

Xem thêm về: Mô hình canh tác

Danh mục: Kỹ thuật canh tác, Tủ sách nông nghiệp