Vàng lá thối rễ là nỗi lo của hàng ngàn nhà vườn trồng sầu riêng. Mùa mưa là thời điểm mà cây sầu riêng dễ mắc bệnh nhất. Vậy làm cách nào để bảo vệ cây sầu riêng, ngăn chặn bệnh gây hại cho vườn sầu riêng?
Mời bà con cùng WAO đi tìm giải pháp trong bài viết này.
1. Vì sao sầu riêng dễ bị vàng lá thối rễ vào mùa mưa?
1.1. Đất vườn bị oi nước
Vào mùa mưa, độ ẩm trong đất ở mức cao, nhiều vườn không thoát được nước khiến cây bị oi nước, hô hấp trong điều kiện yếm khí (thiếu oxy) quá lâu khiến rễ ngộp thở, suy yếu, nấm bệnh dễ dàng xâm nhập.
Trong điều kiện thiếu oxy, các hợp chất như amoniac, hydro sunfua, sắt, mangan, metan, acetylen, ethanol gia tăng đột biến. Các hợp chất này dễ hòa tan trong nước tạo nên một môi trường bất lợi, độc hại, gây tổn thương nghiêm trọng vùng rễ, làm nhiễm độc cả cây.
Khi đất bị ngập nước, rễ cây không thể hấp thụ đủ oxy để hô hấp, làm giảm cường độ quang hợp gây ra hiện tượng đói cacbonhydrate ở rễ, ảnh hưởng đến khả năng hấp thu nước và dinh dưỡng, giảm sức đề kháng của cây.
Với những vườn trồng có nền đất không có cỏ, đất sét chai cứng, nén chặt kém thông thoáng càng khiến tình trạng ứ đọng nước nghiêm trọng hơn. Bên cạnh đó, vào mùa khô kết cấu của nền đất này cứng rắn dạng cục, nứt nẻ làm đứt hệ thống rễ cám, khi mưa xuống nấm khuẩn phát triển xâm nhập qua các vết thương hở từ rễ đứt.
Ngoài ra, nhiều vườn sầu riêng mắc sai lầm nghiêm trọng ngay từ lúc xuống giống chính là trồng sâu chôn chặt. Sau khi trồng, phần mô đất xung quanh gốc có xu hướng sụt thấp xuống. Tạo thành một cái lòng chảo, đọng nước lâu hơn, khó thoát nước hơn xung quanh. Trồng sâu khiến phần cổ rễ của cây bị che lấp, khiến quá trình trao đổi oxy và dinh dưỡng trong cây bị ảnh hưởng, làm rễ suy yếu. Rễ ăn quá sâu xuống dưới dễ bị úng nước.
2.1. Nấm gây bệnh phát sinh mạnh vào mùa mưa
Bệnh vàng lá thối rễ trên cây sầu riêng do các tác nhân chính gây nên bao gồm 3 chủng nấm là Phytophthora palmivora, Fusarium solani và Pythium ultimum. Đây là các chủng nấm gây bệnh nguy hiểm tồn tại sẵn trong đất và ưa thích điều kiện môi trường ẩm ướt.
Khi gặp các điều kiện thuận lợi từ môi trường và cây trồng, chúng xâm nhập tấn công vào rễ cây, phá hủy rễ và mạch dẫn.
Phytophthora palmivora
Là chủng nấm phát triển mạnh trong mùa mưa. Bào tử nấm tồn tại sẵn trong đất ở dạng bào tử dày, sau đó khi gặp điều kiện ẩm ướt, bào tử này sẽ nảy mầm thành bào tử zoospore di động bơi trong nước. Bào tử sẽ hình thành hạch sinh sản sau đó xâm nhập vào rễ cây qua các vết thương cơ học và tế bào lông hút. Chúng tiết ra enzyme phân hủy thành tế bào thực vật, phá hủy cấu trúc rễ, gây thối rễ. Đồng thời làm tắc nghẽn mạch dẫn, cản trở vận chuyển nước và dinh dưỡng nuôi cây.
Fusarium solani
Là chủng nấm phát sinh mạnh trong điều kiện môi trường ẩm thấp, vườn thoát nước kém. Nấm có 2 dạng bào tử chính là bảo tử Conidi và Chlamydospore. Bào tử Conidi nảy mầm trong điều kiện ẩm ẩm ướt và phát tán trong không khí nhờ gió và qua nước mưa. Bào tử Chlamydospore có khả năng chống chịu cao, chúng tồn tại hàng năm tháng trong đất và nảy mầm thành bào tử Conidi khi gặp điều kiện thuận lợi.
Bào tử nấm Fusarium solani xâm nhập qua lông hút và vết thương trên rễ, sau đó tiết ra các độc tố gây chết tế bào rễ phá hủy cấu trúc rễ, gây thối rễ. Đồng thời làm tắc nghẽn mạch dẫn, cản trở vận chuyển nước và dinh dưỡng nuôi cây.
Pythium ultimum
Là chủng nấm ưa thích ẩm ướt và gây hại mạnh trong mùa mưa. Pythium ultimum có 3 dạng bào tử chính là bào tử dày, zoospore và oogonia.
Bào tử oogonia khi gặp điều kiện môi trường thuận lợi sẽ thụ tinh và hình thành nên bào tử dày. Bào tử dày trú ẩn trong đất và vượt qua điều kiện khắc nghiệt, khi gặp môi trường ẩm ướt chúng nhanh chóng nảy mầm thành bào tử zoospore và tấn công vào rễ tiết enzyme gây thối rễ, nghẽn mạch dẫn.
2. Ngăn chặn vàng lá thối rễ cho vườn sầu riêng vào mùa mưa bằng cách nào?
Để ngăn chặn được căn bệnh nguy hiểm này cho vườn, bà con cần thực hiện các biện pháp sau:
- Xây dựng hệ thống thoát nước cho vườn để ngăn tình trạng ngập úng. Nhà vườn nên xẻ mương rãnh giữa các hàng cây để đẩy nhanh tốc độ thoát nước.
- Giữ cỏ trong vườn, trồng xen thêm các loại cỏ có rễ chùm ăn sâu như Vetiver để tạo thông thoáng cho đất, thoát nước nhanh.
- Bổ sung hữu cơ thường xuyên cho đất bằng chuồng đã được ủ hoai với Trichoderma để giúp đất tơi xốp, thoáng khí, thoát nước tốt khi mưa xuống.
- Kiểm tra pH thường xuyên và nâng pH khi chỉ số pH dưới 5.5.
- Chủ động bổ sung vi sinh vật có lợi vào đất và nuôi dưỡng chúng khỏe mạnh (không đổ hóa chất vào đất, bổ sung hữu cơ, che phủ đất bằng cỏ và vật liệu hữu cơ).
- Định kỳ 3 tháng 1 lần tưới Bộ giải pháp WAO BOOMs giúp kiểm soát nấm gây bệnh trong đất, ngăn chặn chúng phát sinh gây hại. Đồng thời giúp tăng cường keo đất, ổn định pH, bảo vệ và kích thích hệ rễ phát triển mập khỏe vườn dài lan xa.
Đặc biệt là thời điểm trước mùa mưa tới, nhà vườn cần tưới cho toàn vườn.
Trên đây là giải pháp mà WAO đã nghiên cứu nhiều năm giúp hàng ngàn nhà vườn tránh được căn bệnh vàng lá thối rễ sầu riêng trong mùa mưa. Hy vọng bà con áp dụng tốt và có vụ mùa bội thu.
