Trong điều kiện thời tiết nắng nóng, khô hạn, cây trồng tự bản thân nó đã tự điều chỉnh một số quá trình sinh lý để chống chịu và thích nghi với môi trường khắc nghiệt. Dưới đây là một số thay đổi sinh lý quan trọng trong cây trồng khi gặp thời tiết nắng nóng:
1. Cơ chế đóng khí khổng, giảm thoát hơi nước
Trong điều kiện nắng nóng, lượng nước trong đất hạn chế, nước được rễ cung cấp bị giảm, cây trồng sẽ giảm quá trình thoát hơi nước thông quá các lỗ khí khổng trên lá. Điều này giúp hạn chế mất nước thông qua quá trình thoát hơi nước và duy trì lượng nước trong cây.
2. Tăng sản xuất chất bảo vệ
Để bảo vệ mình khỏi stress và hạn chế ảnh hưởng của nhiệt độ cao, cây trồng có thể tăng sản xuất chất bảo vệ như chất chống oxi hóa và chất chống stress như polyphenol và flavonoid. Những chất này có thể giúp bảo vệ tế bào và cấu trúc cây khỏi sự tổn thương do nhiệt độ cao.
3. Điều chỉnh quang hợp
Trong điều kiện nắng nóng, cây có thể giảm quá trình quang hợp để giảm nguy cơ cháy lá và mất nước.
4. Kích thích hệ thống rễ
Để tăng khả năng hấp thụ nước, cây trồng kích thích sự phát triển của hệ thống rễ. Rễ sẽ tìm kiếm và hấp thụ nước từ các nguồn nước sâu hơn, giúp cây duy trì đủ nước trong điều kiện nắng nóng, khô hạn.
Cây trồng có cơ chế tự điều chỉnh các quá trình sinh lý để thích nghi và chống chọi trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt. Tuy nhiên sức chống chịu còn tùy thuộc vào sức cây cũng như thời gian kéo dài của các đợt nắng nóng. Nếu tình trạng kéo dài sức cây suy yếu, các quá trình sinh lý bị rối loạn, cây mất kiểm soát sẽ dẫn tới những hậu quả nghiêm trọng.
Các quá trình quang hợp, quá trình hấp thụ chất dinh dưỡng, và quá trình tổng hợp chất hữu cơ trong cây không hoạt động hiệu quả, dẫn đến sự suy yếu của cây và giảm tốc độ phát triển. Nhiệt độ cao và khô hạn trong thời tiết nắng nóng có thể làm rụng hoa, quả, làm giảm kích thước và chất lượng quả. Thời tiết nắng nóng kéo dài sẽ làm suy yếu hệ thống sức kháng tự nhiên, tăng nguy cơ bị tấn công bởi các sâu bệnh hại. Vì vậy nhà vườn cần có chế độ chăm sóc cây trồng hợp lý để đảm bảo sức khỏe cho cây và năng suất trong những ngày nắng nóng.
