Ngày nay bạn có thể mua táo Mỹ, chuối Dole, kiwi Úc ở bất kỳ siêu thị nào của Việt Nam, số lượng không hạn chế. Cuộc sống thật tiện lợi, nhưng đó chỉ là một mặt của vấn đề. Các chuyên gia cảnh báo rằng, dưỡng chất trong rau củ quả đang sút giảm một cách tệ hại.
Khi bạn tính toán khẩu phần ăn, không chỉ là ăn cho đủ calo và đầy bụng. Còn bao nhiêu loại này hay loại kia mà phải cân bằng giữa các chất. Giữa lượng chất đạm, chất béo, đường bột và các vitamin A, B, C, axit béo, omega-3, các chất khoáng trung và vi lượng, chất chống oxy hóa,… Tùy vào hàm lượng mà các lời khuyên của chuyên gia đưa ra là khác nhau. Tuy nhiên, vào năm 1950, 1 trái táo là đủ vitamin cho 1 ngày nhưng nay phải đến… 20 trái.
Ở Canada, sau 50 năm phát triển, khoai tây đã mất đi một nửa lượng vitamin C. Chúng mất khá nhiều sắt và một phần tư lượng canxi. Để đủ vitamin cho một ngày bạn cần ăn 5 trái chuối, 10 trái cam, và 26 trái đào.
Tất nhiên là các nhà nghiên cứu không hoàn toàn cùng đồng ý về sự sụt giảm trên. Mức độ suy giảm phụ thuộc theo từng loại rau củ quả, giống, mùa và địa lý,… nhưng hầu hết họ đều thừa nhận rằng đây là một vấn đề thực tế.
Các vitamin đã đi đâu mất?
Chúng ta có thể nghi ngờ rằng các phương pháp phân tích khi xưa có sai số lớn. Tuy nhiên các nhà nghiên cứu đã tiến hành thử nghiệm rất kỹ. Họ khẳng định đồ ăn bị “suy dinh dưỡng” và chúng đến từ các nguyên nhân sau:
- Trồng cây với mật độ cây trồng cao, lạm dụng phân bón. Điều này làm cây phát triển nhanh trong khi đó thời gian tạo ra và cố định dưỡng chất bị rút ngắn.
- Kỹ thuật thâm canh rút kiệt độ màu mỡ của đất, khiến đất trở nên nghèo dinh dưỡng. Rau quả to xác vì phân hóa học và chất kích thích tăng trưởng,… nhưng không còn vị đậm đà cùng với những dưỡng chất nguyên sơ.
- Trồng ở một nơi, sơ chế đóng gói ở một nơi và tiêu thụ ở một nơi khác trên hành tinh làm giảm nhiều dinh dưỡng.
- Thu hái ngay từ lúc chúng chưa kết thúc quá trình tích lũy dưỡng chất. Điều này giúp giữ được mẫu mã nhưng quá trình hình thành các chất không đủ. Ví dụ như các hoạt chất anthocyanin, polyphenol,… là những chất giúp cơ thể người chống lại ung thư, lão hóa, tiểu đường,… Một số loại trái cây nếu hái sớm thì lượng vitamin C coi như là bằng không.
Thói quen hủy diệt dưỡng chất trong rau củ quả
Rau củ quả hiện nay đang bị rỗng về dinh dưỡng. Đáng ra chúng cần được thu sớm hái nhanh, bảo quản chỗ mát rồi ăn ngay mới giữ được chút ít khoáng chất. Nhưng ngày nay nhiều hàng rau lại được bày như thể phơi quần áo cho khô. Thời tiết nóng nực và dưới với ánh nắng Mặt Trời lại phá hủy thêm nhiều vitamin.
Rồi ai cũng lo dư lượng thuốc trừ sâu, hóa chất bảo quản, nên nhiều người mang ngâm chúng trong nước hàng giờ, rồi rửa dưới vòi nước chảy mạnh,… vậy là coi như tiêu hủy thêm một phần chất dinh dưỡng nữa!
Nếu khâu cuối là nấu chín, luộc kỹ kết hợp với mở vung nồi thì về cơ bản bạn đã hoàn thành xuất sắc vai đóng trong bộ phim “kẻ hủy diệt” về dinh dưỡng. Vậy nên chúng ta ăn rau củ nhưng cơ thể vẫn thiếu khoáng chất, đói vitamin, không có chất chống oxy hóa,…
Giải pháp nào cho người tiêu dùng?
Người nông dân có cái lý của người nông dân, họ muốn thu hoạch mùa màng nhanh chóng và bội thu; thương lái và người bán lẻ muốn hạn chế rủi ro và tổn thất hao hụt. Vậy tất nhiên là phần còn lại dành cho người tiêu dùng. Do vậy, giải pháp không thực sự có nhiều và chỉ là đối phó khi vấn đề không được giải quyết từ gốc. Nhìn chung, bạn có thể áp dụng một số nguyên tắc sau để hạn chế nguy cơ:
- Mùa nào thức nấy: Đừng cố gắng ăn đồ trái vụ, hãy tìm trái chín cây thay vì chín hàng loạt nhờ hóa chất.
- Vùng nào thức nấy: Đồ tươi mới sản xuất tại địa phương đảm bảo hơn là vận chuyển từ nơi khác về, đồ nhập khẩu cũng cần xem xét kỹ lưỡng.
- Mua hàng rau quả tươi, sạch và tốt nhất là hàng thực phẩm trồng theo phương pháp hữu cơ, hoặc dân dã truyền thống không dùng nhiều hóa chất.
Ngoài ra, đối với rau củ quả, bạn không nên ngâm rửa nhiều quá, điều đó không có tác dụng nhiều trong việc loại bỏ các loại hóa chất đã ngấm vào sâu đó, mà chỉ phá hủy thêm các vitamin.
Và quan trọng nhất là lựa chọn nông sản được sản xuất thuận tự nhiên, đạt tiêu chuẩn hữu cơ để cơ thể được cung cấp nhiều vitamin dưỡng chất nhất, yên tâm sử dụng mà không phải lo lắng.
Nếu bạn đang là người sản xuất ra nông sản thì tham gia ngay vào dự án WAO đồng hành, cùng WAO sản xuất ra nông sản chất lượng cao, nâng cao giá trị nông sản để không chỉ người tiêu dùng trong nước mà cả quốc tế đều được thưởng thức nông sản của Việt Nam.
Đăng ký tham gia ngay 👇
