Nấm trái sầu riêng đang trở thành mối đe dọa nghiêm trọng trong giai đoạn dưỡng trái, đặc biệt tại các vùng trồng trọng điểm như Bình Phước, Đông Nam Bộ và Tây Nguyên – nơi sầu riêng là cây trồng chủ lực mang lại giá trị kinh tế cao. Tác nhân chính là nấm Phytophthora palmivora, gây ra bệnh thối trái, ảnh hưởng nặng nề đến năng suất và chất lượng.
Bài viết này sẽ phân tích cụ thể những thiệt hại trực tiếp và gián tiếp mà nấm trái sầu riêng gây ra cho nhà vườn, đồng thời đề xuất các giải pháp quản lý hiệu quả nhằm giảm thiểu rủi ro trong mùa vụ.
1. Sầu riêng bị thối trái do nấm gây hại
Nấm Phytophthora palmivora tấn công trái sầu riêng gây ra bệnh thối nhũn, khiến nhà vườn chịu tổn thất nghiêm trọng cả về sản lượng lẫn kinh tế.
Giảm năng suất và chất lượng trái:
- Nấm gây ra các vết thối màu nâu đen trên vỏ trái, làm thịt trái nhũn, có mùi hôi chua, dẫn đến trái rụng sớm hoặc chín háp
- Trái bị thối không thể bán được, hoặc chỉ bán với giá rất thấp cho các cơ sở chế biến, làm giảm thu nhập đáng kể.
- Bệnh nấm trái sầu riêng lây lan rất nhanh, khiến trái trong vườn thối rụng hàng loạt. Đặc biệt là giai đoạn trái lớn, đã đủ tuổi chín, gần thu hoạch.
- Nấm bệnh còn bám trên vỏ trái, sau đó tiếp tục phát triển làm hư hại trái sau khi trái được thu hoạch, bảo quản
Tổn thất chi phí đầu tư khi nấm trái sầu riêng xuất hiện:
- Chi phí phân bón, tưới tiêu, chăm sóc và nhân công trong suốt quá trình canh tác (thường kéo dài 6-12 tháng). Khi trái bị thối, toàn bộ chi phí này gần như không thu hồi được.
- Việc cây bị suy yếu do nấm tấn công các bộ phận khác (rễ, thân, lá) có thể dẫn đến cây chết, buộc nông dân phải trồng lại, kéo dài thời gian chờ thu hoạch (3-5 năm).
2. Những vấn đề thường gặp khi xử lý nấm trái sầu riêng
Để kiểm soát nấm Phytophthora palmivora, việc sử dụng các loại thuốc bvtv là cần thiết. Tuy nhiên, nhiều nhà vườn vẫn chưa biết cách áp dụng các biện pháp để phòng ngừa và xử lý nấm trái sầu riêng hiệu quả. Việc sử dụng không đúng thuốc, không đúng cách có thể để lại các hậu quả như:
- Tồn dư thuốc trên gai và vỏ trái:
Khi phun các loại thuốc bvtv hóa học, các loại hoạt chất có thể bám lại trên gai và vỏ sầu riêng, làm trái mất đi vẻ ngoài tự nhiên, ảnh hưởng đến mẫu mã. Các thương lái thường ưu tiên thu mua sầu riêng có vỏ sạch, đẹp, nên trái có dấu vết hóa chất có thể bị từ chối hoặc bị ép giá.
- Nấm trái sầu riêng ảnh hưởng đến chất lượng bên trong:
Một số loại thuốc BVTV, nếu sử dụng không đúng liều lượng hoặc thời gian cách ly, có thể để lại tồn dư ảnh hưởng đến chất lượng bên trong múi sầu riêng.
- Nguy cơ bị từ chối trên thị trường xuất khẩu:
Sầu riêng Việt Nam đang được xuất khẩu sang nhiều thị trường khó tính như Trung Quốc, EU, Mỹ và Úc. Những thị trường này có quy định nghiêm ngặt về dư lượng hóa chất trong nông sản. Ví dụ, Trung Quốc yêu cầu sầu riêng phải đạt tiêu chuẩn GlobalGAP và không vượt ngưỡng dư lượng thuốc BVTV theo quy định.
Nếu phát hiện sầu riêng chứa tồn dư hóa chất vượt mức cho phép, các lô hàng có thể bị trả về hoặc cấm nhập khẩu, gây thiệt hại lớn về tài chính và uy tín của sầu riêng Việt Nam.
3. Giải pháp giảm thiểu thiệt hại nấm trái sầu riêng
Để giảm thiểu thiệt hại do nấm trái sầu riêng, nhà vườn cần áp dụng các biện pháp sau:
- Chủ động phòng ngừa bệnh nấm từ sớm:
– Vệ sinh vườn sạch sẽ, thu gom và tiêu hủy những trái bị thối để tránh lây lan trong vườn.
– Chủ động phun phòng trừ nấm khuẩn gây hại trước khi nấm khuẩn phát sinh gây hại.
– Kết hợp tưới phòng trừ nấm khuẩn trong đất. Vì nấm bệnh gây hại tồn tại sẵn trong đất, khi gặp điều kiện thuận lợi chúng sẽ phát tán vào không khí để gây hại lên thân, cành, lá, trái sầu riêng.
- Sử dụng thuốc BVTV hợp lý:
– Chỉ sử dụng thuốc theo hướng dẫn của chuyên gia và tuân thủ thời gian cách ly trước khi thu hoạch.
– Ưu tiên các chế phẩm sinh học, các loại nấm đối kháng như Chaetomium hoặc thuốc có nguồn gốc tự nhiên để giảm thiểu tồn dư hóa chất.
- Hướng tới canh tác bền vững:
– Áp dụng các tiêu chuẩn như GlobalGAP, VietGAP, hữu cơ để đáp ứng yêu cầu thị trường xuất khẩu.
– Chủ động gửi mẫu đi kiểm định chất lượng trước khi xuất khẩu, để đảm bảo sầu riêng không chứa tồn dư hóa chất, tồn dư kim loại nặng…
– Xây dựng thương hiệu sầu riêng Việt Nam sạch, chất lượng cao, minh bạch nguồn gốc xuất xứ.
Bệnh thối trái do nấm Phytophthora palmivora gây ra không chỉ khiến nhà vườn sầu riêng chịu thiệt hại nặng nề về năng suất và kinh tế, mà còn kéo theo những hệ lụy gián tiếp nghiêm trọng. Từ việc mẫu mã trái bị ảnh hưởng, thương lái từ chối thu mua, đến nguy cơ mất thị trường xuất khẩu do tồn dư hóa chất, những thách thức này đòi hỏi sự thay đổi trong cách canh tác và quản lý dịch bệnh.
Bằng cách kết hợp các biện pháp phòng ngừa, sử dụng thuốc BVTV an toàn, và hướng tới canh tác bền vững, nhà vườn có thể giảm thiểu thiệt hại và đảm bảo sự phát triển bền vững cho ngành sầu riêng Việt Nam.
Trước thực tế thị trường Trung Quốc ngày càng siết chặt các yêu cầu đối với sầu riêng xuất khẩu của Việt Nam. Vậy các nhà vườn cần làm gì để chủ động ứng phó với các yêu cầu từ thị trường? Thấu hiểu được những khó khăn của các nhà vườn trong quá trình canh tác sầu riêng cũng như mong muốn xuất khẩu sầu riêng Việt Nam sang thị trường Trung Quốc.
WAO TALK 76 với chủ đề: “LÀM THẾ NÀO ĐỂ SẦU RIÊNG VIỆT ĐÁP ỨNG TIÊU CHUẨN XUẤT KHẨU SANG TRUNG QUỐC?” Sẽ giúp các nhà vườn tháo gỡ những khó khăn vướng mắc trên.
- Thời gian: 19h30 ngày 22/4/2025
- Nền tảng: tham gia online qua Google Meet
Đăng ký ngay:(HOÀN TOÀN MIỄN PHÍ)
