Khởi đầu của một giấc mơ…
Lúc tôi mua mảnh vườn này, nó rộng hơn 3 hecta. Chủ cũ trồng xen 800 cây bơ 034 và 600 cây sầu riêng. Bơ thì đẹp, xanh mướt, khỏe mạnh và đã cho bói trái. Trái sai đến mức chủ cũ còn xin phép tôi thu hoạch – tôi đồng ý. Kết quả: năm đó thu được 4 tấn bơ – một con số đáng kể.
Nhưng sầu riêng thì hoàn toàn trái ngược: èo uột, lá vàng, thối rễ, không có sức sống. Đứng giữa vườn mà như đang nhìn thấy cây… hấp hối. Đất thì là loại đỏ bazan đẹp, nhưng trống trơn, không có nổi một cọng cỏ – nhìn là biết đã bị can thiệp rất mạnh bởi thuốc và phân. Vào vườn, cảm giác nóng rát, ngột ngạt, thiếu sinh khí.
Một câu chuyện khiến tôi đau lòng mãi không quên: người trông coi vườn kể rằng khi về quê ở Hà Tĩnh, anh muốn đem ít bơ về làm quà. Nhưng… lại không dám lấy trái bơ do chính mình trồng. Anh lẳng lặng xin vài trái từ vườn bên cạnh – nơi trồng theo hướng tự nhiên. Nghe tới đó, lòng tôi nghẹn lại.
Vì sao tôi chọn con đường này?
Là người có nhiều năm làm trong lĩnh vực hệ thống tưới, tôi đã sớm bén duyên với nông nghiệp sạch. Khi nhìn thấy mảnh vườn này, trong tôi trỗi dậy một niềm đam mê mãnh liệt: phải làm ra nông sản thật sự tốt, cho chính gia đình mình, và cho người Việt. Tôi không nghĩ tới xuất khẩu. Tôi nghĩ tới mẹ tôi, tới con tôi – và hàng triệu người Việt đang ăn trái cây “đẹp nhưng độc”.
Tôi muốn thay đổi. Và tôi tin mình làm được.
Tôi chọn canh tác thuận tự nhiên – không phải vì nó dễ. Mà vì tôi không muốn người làm vườn – đặc biệt là gia đình người Tày tôi thuê, với hai đứa nhỏ dễ thương – phải sống giữa hóa chất. Tôi muốn họ được an toàn.
Vườn thì xa, tôi không thể lúc nào cũng ở đó chăm chút từng ly từng tí như kiểu canh tác hóa học. Nhưng tôi tin: khi cây đã thuần tự nhiên, nó sẽ mạnh mẽ hơn, ít bệnh, ít phụ thuộc hơn. Đó mới là con đường bền vững lâu dài.
Năm đầu tiên – Vỡ mộng và nước mắt
Tôi để cỏ mọc tự nhiên, không diệt cỏ, không phân hóa học, không thuốc xịt. Nhưng kết quả khiến tôi gần như suy sụp.
Gần 50% sầu riêng chết, số còn lại thì vàng lá, èo uột. Bơ ra hoa nhiều, tưởng tốt, nhưng rụng gần như sạch – chỉ thu được hơn 100kg, đủ gửi về cho người nhà ăn thử.
Tôi vừa làm, vừa học, vừa trả giá bằng chính túi tiền của mình. Gánh nặng tài chính ngày càng nặng. Có lúc tôi muốn buông xuôi.
Nhưng rồi tôi nhớ lại lý do mình bắt đầu. Và tôi tự hỏi: “Nếu mình không làm, ai sẽ làm?”
Tôi đứng dậy. Bắt đầu lại từ đầu – một lần nữa.
Năm thứ hai – Cỏ nở hoa, đất hồi sinh
Tôi tiếp tục để cỏ mọc, chỉ cắt khi cỏ trổ hoa. Cỏ mục đi, trở thành sinh khối – như lớp mùn tự nhiên giữ ẩm, nuôi đất.
Cây bơ phát triển rõ rệt: lá xanh hơn, đọt non bật mạnh. Trái đậu nhiều hơn. Và điều kỳ diệu: trái bền, giữ được lâu trên cây mà không hư.
Tôi gửi bơ về cho bạn bè dùng thử – ai cũng phản hồi: bơ thơm, dẻo, béo và “khác biệt”.
Năm đó tôi thu được hơn 1 tấn bơ – không nhiều so với năm đầu của chủ cũ, nhưng là 1 tấn bơ sạch, an toàn và tử tế.
Năm thứ ba – Mùa vàng đang tới
Giờ là năm thứ ba…
Cây bơ khỏe mạnh, tán rộng, trái đậu dày, đều, đẹp. Sản lượng năm nay dự kiến đạt 3–4 tấn – một thành quả ngọt ngào sau bao kiên trì, nhẫn nại. Tôi rất vui khi những trái bơ của mình được WAO FOODs đánh giá cao về độ ngon, độ béo, độ dẻo – và nhất là chất lượng sạch, an toàn.
Điều khiến tôi xúc động nhất, đó là: bơ của vườn đã vượt qua kiểm nghiệm SGS, không phát hiện tồn dư trong 1.130 chỉ tiêu thuốc bảo vệ thực vật, cũng như 2 chỉ tiêu kim loại nặng: Chì và Cadimi. Tất cả đều âm tính – sạch hoàn toàn.
Lúc cầm trên tay bản kết quả kiểm nghiệm, tôi lặng người. Không phải vì bất ngờ – mà vì cảm giác được công nhận cho những tháng ngày âm thầm, quyết liệt, không ngừng buông bỏ cái dễ để đi theo cái đúng.
Tôi không trồng để đi thi.
Tôi trồng để người Việt – mẹ tôi, con tôi, những người thân yêu quanh tôi – được ăn những trái bơ tử tế.
Tôi không chỉ bán trái bơ.
Tôi bán niềm tin.
Canh tác thuận tự nhiên không phải con đường màu hồng. Nhưng là con đường xanh – xanh cho đất, cho cây, cho người.
Và tôi – một người làm hệ thống tưới – đã chọn trở thành một người gieo trồng hạnh phúc.
