Trong hệ sinh thái nông nghiệp vườn rừng, cây muồng đen là người bạn đồng hành tuyệt vời không thể thiếu bởi những lợi ích thiết thực mà nó mang lại. Trồng xen canh cây muồng đen trong vườn vừa giúp tối đa hiệu quả sử dụng đất, gia tăng nguồn thu nhập, đặc biệt góp phần đa dạng sinh thái, bảo vệ đất, nước… Muồng đen thường được chọn làm cây tiên phong vừa để che bóng cho cây con, cắt tỉa để tạo sinh khối tại chỗ, che phủ đất vào mùa khô, hạn chế rửa trôi vào mùa mưa.

1. Khái quát về cây muồng đen

Cây muồng đen, tên khoa học là Diospyros mollis, là một loại cây thuộc họ Sim (Ebenaceae). Đây là một loại cây gỗ lớn, có nguồn gốc chủ yếu từ khu vực Đông Nam Á và một số khu vực khác trên thế giới.

Cây muồng đen có thân cây thẳng, vỏ cây màu xám nhạt. Chiều cao của cây muồng đen có thể đạt tới 15-30 mét, đường kính thân cây có thể lên tới 1 mét. Lá cây có màu xanh đậm, đặc và bóng. Hoa của cây muồng đen nhỏ, có màu trắng hoặc màu vàng nhạt, thường mọc thành các cụm hoa hình chùm. Quả của cây muồng đen có hình dạng tròn hoặc hình trái tim, có màu đen khi chín.

Muồng đen là cây thân gỗ mọc hoang trong các rừng tự nhiên. Cây thuộc cây họ đậu, ưa sáng và chịu hạn tốt. Cây muồng đen thường được lựa chọn trồng cây tầng tán cao nhất trong vườn. Gỗ muồng đen cứng, nặng, thường được khai thác để dùng trong xây dựng và giao thông vận tải. Do đó, trồng muồng đen vừa mang lại lợi ích đối với hệ sinh thái tự nhiên vừa mang lại giá trị kinh tế cực kỳ cao.

2. Lợi ích khi trồng xen canh cây muồng đen trong vườn

Muồng đen được trồng để che nắng, chắn gió cho cây con

Muồng đen là cây thuộc tầng tán cao nhất của khu vườn giúp che nắng chắn gió cho những cây thuộc tầng tán thấp hơn. Với tầng tán rộng, muồng đen che mát cho khu vườn, bảo vệ cây và mặt đất không bị khô hạn. Vào mùa mưa, các tầng lá của muồng đen giúp hạn chế động lực khi nước mưa rơi xuống, hạn chế xói mòn và rửa trôi.

Nguồn sinh khối tại chỗ

Cũng bởi tầng tán rộng, sinh trưởng tốt nên cây muồng sẽ được cắt tỉa theo định kỳ để có ánh sáng phù hợp cho khu vườn. Đây chính là nguồn sinh khối dồi dào, chi phí thấp và nguồn dinh dưỡng cực kỳ tốt cho đất. Bởi cành lá muồng đen chứa lượng đạm lớn.

Muồng đen có bộ rễ ăn sâu vào lòng đất nên dẫn nước tốt, không cạnh tranh với cây trồng chính, là nguồn tổng hợp dinh dưỡng tự nhiên cho các loài cây khác trong khu vườn, các cây trồng khác sẽ được hưởng lợi lớn từ đặc tính này của muồng đen.

Tạo sự đa dạng sinh học

Xen canh cây muồng đen trong vườn tạo ra một môi trường đa dạng sinh học. Cây muồng đen thu hút các loại côn trùng cần thiết để thụ phấn và kiểm soát sâu bệnh hại. Đồng thời, nó cũng cung cấp một môi trường sống cho các loài động vật và thu hút sự đa dạng của các loài chim và côn trùng quan trọng trong hệ sinh thái.

Trồng xen canh cây muồng đen giúp thu hút thiên địch

Cây muồng đen có hoa màu vàng chanh, khi nở rộ sẽ làm cho toàn cây phủ một vàng tươi rất đẹp, rất thích hợp trồng làm bóng mát dọc đường đi.

Bảo vệ đất và nước:

Hệ thống rễ của cây muồng đen giúp củng cố và bảo vệ đất khỏi sự mài mòn bởi nước mưa. Nó cũng có khả năng hấp thụ nước tốt, giúp kiểm soát lượng nước thấm sâu vào đất và hạn chế sự tràn trên mặt đất. Điều này có lợi cho sự bền vững của đất và nguồn nước trong vườn.

Lợi ích khác

• Được trồng để lấy gỗ, trồng rừng phòng hộ, làm cây hàng rào, cây chắn gió bão.
• Quả của cây muồng đen là một nguồn thực phẩm giàu dinh dưỡng và có giá trị thương mại cao. Giúp tăng nguồn thu cho vườn.
• Cây muồng đen được trồng để tạo cảnh quan, tăng tính thẩm mỹ cho khu vườn

3. Kỹ thuật trồng và chăm sóc cây muồng đen

Tạo hạt giống:

Cho hạt vào nước sôi ngâm đến khi nước nguội. Vớt ra rửa chua và ủ 2 ngày thì hạt nảy mầm, đem cấy vào bầu. Hoặc ngâm hạt trong nước ấm 48 – 72 giờ, rồi vớt ra ủ, sau 2 – 3 ngày hạt nảy mầm.

Tạo cây con: sau khi hạt muồng đen nảy mầm, cấy mầm vào bầu, mỗi bầu cấy một hạt. Tưới đủ ẩm trên luống bầu. Sau 3 tháng cây đạt chiều cao 25-30 cm thì đem trồng.

Kỹ thuật trồng:

Thời vụ gieo muồng đen vào đầu mùa mưa, thời gian nuôi cây trong vườn 2 – 3 tháng. Khi cây con có chiều cao 20 – 25 cm, đem trồng ở vườn ươm. Sau khoảng 20 – 25 tháng, khi cây cao trên 2m mới đem đi trồng.

Bón phân: Tiến hành bón lót 1 lần lúc trồng bằng phân NPK hữu cơ ( 1-2kg/gốc) + phân chuồng (5-10kg).

Quy trình chăm sóc cây muồng đen

Muồng đen dễ trồng và không tốn nhiều công chăm sóc. Trong 2 năm đầu chỉ cần vun xới đất quanh gốc rộng 1 m. Và tưới nước duy trì đồ ẩm.