Trong hệ sinh thái đất, tồn tại nhiều vi sinh vật có lợi cho sự phân giải và chuyển hóa dinh dưỡng cho cây trồng. Bên cạnh đó có cũng xuất hiện các loại nấm gây hại như Phytophthora, fusarium, chúng tấn công trực tiếp lên bộ rễ của cây, làm cây bị thối rễ, mất khả năng dinh dưỡng, gây chết cây nếu không phát hiện kịp thời. Hiện nay cây bị thối rễ đang là mối lo ngại lớn nhất của bà con nông dân. Nhận biết được nguyên nhân, triệu chứng và cách cứu cây trồng bị thối rễ sẽ giúp bà con giảm thiểu được thiệt hại.
Nội dung bài viết
1. Nguyên nhân cây trồng bị thối rễ
Khi cây trồng bị thối rễ, sự vận chuyển của nước và chất dinh dưỡng từ rễ đến ngọn sẽ bị cản trở, hoặc bị mầm bệnh xâm nhập truyền khắp cây, khiến cây chết dần dần.
- Đất trồng canh tác lâu năm, đất có thành phần sét, đất bị chua (pH thấp <5.5), đất sử dụng nhiều phân hóa học, ít sử dụng phân hữu cơ là những môi trường dễ khiến cây bị thối rễ.
- Sau các đợt mưa dài ngày, đất khó thoát nước và bị nước chiếm các tế khổng lâu dài nên rơi vào tình trạng yếm khí do oi nước. Tình trạng này kéo dài làm cho rễ cây trồng cạn phải hô hấp yếm khí lâu dài, các chất độc do các tiến trình sinh hóa trong tế bào rễ sinh ra, không được oxy hoá để giải độc, tích luỹ trong tế bào và gây ngộ độc cho tế bào rễ.
- Từ đó các tế bào ở phần rễ non, nơi các tiến trình sinh hóa xảy ra mạnh nhất, sẽ bị chết dần từng tế bào và tạo ra các mảng thối của rễ non. Nấm Fusarium solani có cơ hội xâm nhập vào rễ thông qua các vết thối này và bắt đầu tấn công dần phần rễ này. Kể từ khi bắt đầu xâm nhập cho đến khi triệu chứng bệnh thể hiện cần có thời gian ủ bệnh vài tháng, do đó ở các vườn, bệnh không xuất hiện ngay mùa mưa, lúc đất bị oi nước, mà bệnh thường xuất hiện nghiêm trọng trong đầu mùa nắng .
Bào tử nấm xuất hiện tự nhiên và nằm im trong đất. Các bào tử này chỉ bắt đầu sinh sản khi có điều kiện hỗ trợ. Các điều kiện đó bao gồm đất nén chặt, đất thoát nước kém và tưới quá nhiều. Khi nấm sinh sản, rễ cây cung cấp nguồn dinh dưỡng chính, cho phép chúng lây lan nhanh chóng.
2. Các triệu chứng của cây trồng bị thối rễ
Trên lá, trái: Khi bệnh mới xuất hiện, lá của cây vẫn bình thường nhưng gân lá có màu vàng nhạt, phiến lá ngả màu vàng cam và dễ rụng; Chất lượng trái kém và bị rụng sớm; Bệnh nặng có thể làm chết cả cây, nếu không chữa trị kịp thời.
Dưới rễ: Nhánh cây bị bệnh hướng nào thì rễ cũng thường bị hư thối ở hướng đó. Bộ rễ bị thối từ rễ nhỏ lan dần vào trong rễ lớn. Rễ bị thối có màu nâu vỏ rễ tuột ra khỏi phần gỗ, bên trong có sọc nâu lan dần vào rễ cái. Rễ mất khả năng hấp thu nước và dinh dưỡng nuôi cây từ đó làm cành bị chết khô. Khi bị bệnh nặng, tất cả rễ đều bị thối đen và chết, cuối cùng là chết toàn cây.
Kiểm tra rễ bằng cách cẩn thận cào nhẹ lớp đất trên cùng để kiểm tra rễ. Rễ khỏe mạnh sẽ có màu trắng ngà hoặc đục. Khi bị bệnh sẽ có màu nâu và từ từ chuyển thành màu đen. Thân rễ khi có biểu hiện từ nâu chuyển đen dễ dàng bị tróc lớp thân ngoài để lộ các mô rễ bên trong.
Mùi hôi của những phần thân rễ bị hỏng sẽ khá dễ để nhận biết do vi khuẩn và nấm đang tấn công tiêu hóa bộ rễ sinh ra khí metan và hydro sunfua. Rễ khỏe mạnh không có mùi trừ một số cây hương liệu đặc biệt và khi cào nhẹ bạn chỉ ngửi thấy mùi của đất trồng.
3. Quy trình cứu cây trồng bị thối rễ
Để thực hiện cứu cây trồng bị thối rễ đạt hiệu quả cao và cây phục hồi trong vòng 45 ngày bà con thực hiện các bước sau:
Bước 1: Cắt tỉa bớt những cành bị vàng lá nặng.
Việc cắt tỉa bớt các cành bị vàng nhằm mục đích giảm áp lực lên rễ, giảm sự thoát hơi nước, bởi trong tình trạng này rễ không thể hấp thụ được nước và dinh dưỡng nuôi cả cây.
Tiến hành cắt từ đỉnh đọt xuống 2 đến 3 mắt lá để cây dễ ra lộc khi phục hồi.
Bước 2: Bổ sung phân hữu cơ (phân chuồng ủ hoai)
Sau khi đã cắt tỉa cành vàng, bà con bổ sung thêm phân chuồng đã được ủ hoai mục bằng nấm Trichoderma.
Mỗi gốc bà con rải đều khoảng 15 – 20kg phân chuồng (Lượng phân tùy theo tuổi cây và độ rộng của tán), rải vòng quanh tán, cách gốc 40cm. Sau đó cuốc xởi nhẹ 3- 5cm lớp đất mặt để trộn đều lớp phân vừa bón.
Việc bón phân chuồng vào thời điểm này sẽ tạo môi trường thuận lợi cho vi sinh vật hoạt động. Giúp chúng tồn tại trong đất lâu hơn, nhân sinh khối mạnh hơn để tiêu diệt nấm bệnh gây hại và bảo vệ rễ non.
Sau khi bón phân cần tưới ẩm đất, bà con tưới với lượng nước vừa phải, đủ ẩm đất (độ ẩm khoảng 60%).
Bước 3: Xử lý nấm bệnh và phục hồi cây
Bước cuối cùng trong quy trình cứu cây trồng bị thối rễ đó là sử dụng bộ giải pháp “Chăm sóc đất, bảo vệ rễ – WAO BOOM”.
Tiến hành pha bộ giải pháp WAO BOOM với 1000 lít nước. Sau đó tưới đều lên vùng đất đã được rải phân hữu cơ. Mỗi gốc tưới từ 10 – 15 lít nước (Lượng tưới tùy vào độ tuổi của cây và độ rộng của tán).
Sau 7 ngày tưới lại lần 2.
Sau khi tưới WAO BOOM, pH đất sẽ được cải thiện, nấm đối kháng sẽ được kích hoạt để tấn công và tiêu diệt nấm bệnh gây bệnh vàng lá thối rễ.
Nếu cây của bạn vừa đi đọt thì sau khoảng 90 ngày cây sẽ ra cơi đọt tiếp theo và cơi đọt này sẽ không bị vàng trở lại. Nếu cây đang ở giai đoạn lá lụa thì sau khoảng 20 – 30 ngày thì cây sẽ bung đợt lộc mới.
Đọc tiếp:
Làm sao để tăng độ ngọt tự nhiên cho trái cây?